Sefer Zikaron w języku hebrajskim oznacza Księgę Pamięci. Księgi takie pisali ocaleli z Zagłady Żydzi i umieszczali w niej historię swojej społeczności od czasów osiedlenia w danym miejscu, aż do czasów II wojny światowej. Niestety dla Iłży nie została napisana taka księga, dlatego my podjęliśmy się tego wyzwania. Nasz księga będzie opracowaniem historii Żydów mieszkających w Iłży i zawierać będzie także dzieje cmentarza i synagogi, czyli dwóch najważniejszych miejsc związanych z funkcjonowaniem gminy żydowskiej.
W ramach tego projektu zbieramy informacje o iłżeckich Żydach. Przeprowadziliśmy kwerendy w archiwach badając księgi metrykalne oraz inne dokumenty.
Na podstawie dawnych zdjęć udało nam się zrekonstruować wygląd nieistniejącej synagogi oraz ustalić fazy jej przebudowy. Zajmujemy się również historią cmentarza żydowskiego. Długoletnie poszukiwania oraz weryfikacja tropów dotycząca losów macew doprowadziły nas do odnalezienia fragmentów nagrobków, które dzięki naszym staraniom zostały zwrócone na cmentarz. Pozyskaliśmy także wiele bezcennych materiałów źródłowych w tym np.: odcisk pieczęci gminy żydowskiej z poł. XIX wieku.
Fragment fotografii Iłży, na której widoczny jest dach domu zamieszkały przez rodzinę żydowską. Napis wykonany ciemniejszym kolorem dachówek zapisany jest literami alfabetu hebrajskiego i oznacza rok budowy domu lub wykonania dachu. Litery taw, resz, samech i zajin to rok 667 według krótkiej rachuby, czyli 5667 według kalendarza żydowskiego. Po przeliczaniu na kalendarz gregoriański daje rok 1906 lub 1907 .
Zbiory IS PAN w Warszawie
Iłżecka synagoga w roku 1917 roku. Po zniszczeniu bóźnicy dokonanej przez wojska carskie w 1915 roku, budynek został wkrótce odbudowany. Na fotografii widać brak dachu nad główną salą modlitw, która znajdowała się od strony wschodniej.
Zbiory MRI
