Cmentarz żydowski w Wąchocku

Żydzi mieszkający w Wąchocku utworzyli swoją gminę wyznaniową w 1911 roku. Przedtem, to jest od 1850 roku, należeli do Iłżeckiego Okręgu Bożniczego. Po usamodzielnieniu się wybudowali murowaną synagogę i założyli cmentarz położony na północny wschód od centrum miasta, przy dzisiejszej ul. Krzemienica. Cmentarz funkcjonował do wybuchu drugiej wojny światowej. W okresie gdy Wąchock był częścią Iłżeckiej Gminy Wyznaniowej, jego żydowscy mieszkańcy byli grzebani na iłżeckim „domie grobów”.

Do dziś na cmentarzu żydowskim w Wąchocku zachowało się ok 50 nagrobków. Ze względu na historyczne relacje jakie łączyły Żydów iłżeckich i wąchockich oraz brak opracowań o charakterze monograficznym, podjęte zostały prace badawcze mające na celu stworzenie pełnej inwentaryzacji cmentarza wraz z tłumaczeniami inskrypcji oraz analizą treści umieszczonych na nagrobkach. Badania terenowe rozpoczęto w 2012 roku. Ze zgromadzonych materiałów i ustaleń badawczych korzystają historycy zajmujący się dziejami regionu oraz instytucje kultury.

 

Nagrobek Mordechaja Matela z Sandomierza syna Jehudy, zmarłego 18 ijar 5694 to jest 3 maja 1934 roku. Przedstawienia treści symbolicznych informują o tym, że zmarły pochodził z rodu lewitów oraz był człowiekiem uczonym. Kamienie położone na nagrobku świadczą o tym, że cmentarz odwiedzany jest przez społeczność żydowską, która w ten sposób wyraża pamięć po zmarłych. (fot. Łukasz Babula, 2012)

 

Kwatera mężczyzn. Według tradycji na cmentarzach obowiązywał rozdział pochówków mężczyzn i kobiet nazywany mechicą. Rozdział ten zachował się cmentarzu żydowskim w Wąchocku. (fot. Łukasz Babula, 2020)